مسأله 1380

اگر برای میتی كه در مسأله پیش گفته شد بخواهند چند نفر را اجیر كنند كه نماز بخوانند بهتر است برای آنها وقت مرتب معین كنند كه با هم شروع نكنند در عمل .

مسأله 1381

اگر بدانند كه میت ترتیب قضا شدن را نمی دانسته یا ندانند كه می دانسته لازم نیست به ترتیب برای او قضا بجا بیاورند .

مسأله 1382

در مسأله پیش اگر بخواهند چند نفر را برای بجا آوردن نماز میت اجیر كنند لازم نیست وقت معین كنند و می توانند همه با هم شروع بقضا كنند .

مسأله 1383

كسی كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند مثلا نمی داند چهار تا بوده یا پنج تا ، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافی است و همچنین اگر شماره آنها را می دانسته و فراموش كرده اگر مقدار كمتر را بخواند كفایت می كند .

مسأله 1384

كسی كه نماز قضا از همین روز یا روزهای پیش دارد می تواند قبل از خواندن نمازی كه قضا شده نماز ادائی را بخواند و لازم نیست نماز قضا را جلو بیندازد .

مسأله 1385

كسی كه می داند یك نماز چهار ركعتی نخوانده و نمی داند نماز ظهر است یا عصر است یا عشاء اگر یك نماز چهار ركعتی بخواند به نیت قضای نمازی كه نخوانده كافی است .

مسأله 1386

اگر از روزهای گذشته نمازهای قضا دارد و یك نماز یا بیشتر هم از همان روز از او قضا شده . چنانچه برای قضای تمام آنها وقت ندارد ، یا نمی خواهد همه را در آن روز بخواند ، مستحب است نماز قضای آن روز را پیش از نماز ادا بخواند ولی اگر ترتیب بین قضاها را می داند لازم نیست نمازهای سابق را بخواند ونیز لازم نیست نمازی را كه خوانده دوباره بخواند .

مسأله 1387

تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد ، دیگری نمی تواند نمازهای او را قضا نماید

مسأله 1388

نماز قضا را با جماعت می شود خواند ، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هر دو یك نماز را بخوانند مثلا اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشكال ندارد .

مسأله 1389

مستحب است بچه ممیز را یعنی بچه‌ای كه خوب و بد را می فهمد به نماز خواندن و عبادتهای دیگر عادت دهند ، بلكه مستحب است او را بقضای نمازها هم وادار نمایند .

نماز قضای پدر كه بر پسر بزرگتر واجب است

مسأله 1390

اگر پدر نماز و روزه خود را بجا نیاورده باشد ، چنانچه از روی نافرمانی ترك نكرده و می توانسته قضا كند ، بر پسر بزرگتر واجب است كه بعد از مرگش بجا آورد ، یا برای او اجیر بگیرد . بلكه اگر از روی نافرمانی هم ترك كرده باشد بنابر احتیاط واجب باید به همین طور عمل كند و نیز روزه‌ای كه در سفر نگرفته ، اگر چه نمی توانسته قضا كند ، احتیاط واجب آن است كه پسر بزرگتر قضا نماید ، یا برای آن اجیر بگیرد .

مسأله 1391

اگر پسر بزرگتر شك دارد كه پدر نماز و روزه قضا داشته یا نه ، چیزی بر او واجب نیست .

مسأله 1392

اگر پسر بزرگتر بداند كه پدرش نماز قضا داشته و شك كند كه بجا آورده یا نه ، بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید .

مسأله 1393

اگر معلوم نباشد كه پسر بزرگتر كدام است ، قضای نماز وروزه پدر بر هیچ كدام از پسرها واجب نیست . ولی احتیاط مستحب آنست كه نماز و روزه او را بین خودشان قسمت كنند ، یا برای انجام آن قرعه بزنند .

مسأله 1394

اگر میت وصیت كرده باشد كه برای نماز و روزه او اجیر بگیرند بعد از آن كه اجیر ، نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست .

مسأله 1395

اگر پسر بزرگتر بخواهد نماز پدر را بخواند ، باید به تكلیف خود عمل كند ، مثلا قضای نمازها را باید ایستاده بخواند

مسأله 1396

كسی كه خودش نماز و روزه قضا دارد ، اگر نماز و روزه پدر هم بر او واجب شود ، هر كدام را اول بجا آورد صحیح است .

مسأله 1397

اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نا بالغ یا دیوانه باشد وقتی كه بالغ شد یا عاقل گردید ، باید نماز و روزه پدر را قضا نماید و چنانچه پیش از بالغ شدن یا عاقل شدن بمیرد ، بر پسر دوم چیزی واجب نیست .

مسأله 1398

اگر پسر بزرگتر پیش از آن كه نماز و روزه پدر را قضا كند بمیرد ، بر پسر دوم چیزی واجب نیست. 

 نماز جماعت

مسأله 1399

مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشا ، خصوصا برای همسایه مسجد وكسی كه صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده است .

مسأله 1400

در روایتی وارد شده است كه اگر یك نفر به امام جماعت اقتدا كند ، هر ركعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا كنند هر ركعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند ، ثواب نمازشان بیشتر می شود تا بده نفر برسند و عده آنان كه از ده گذشت ، اگر تمام آسمانها كاغذ و دریاها مركب و درختها قلم و جن و انس و ملائكه نویسنده شوند ، نمی توانند ثواب یك ركعت آن را بنویسند .

مسأله 1401

حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بیاعتنائی جایز نیست وسزاوار نیست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند .

مسأله 1402

مستحب است انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادی یعنی تنها خوانده شود بهتر است . و نیز نماز جماعتی را كه مختصر بخوانند از نماز فرادی كه آن را طول بدهند بهتر می باشد .

مسأله 1403

وقتی كه جماعت برپا می شود ، مستحب است كسی كه نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند . واگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده ، نماز دوم او كافی است .

مسأله 1404

اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را كه به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند در صورتیكه جماعت دوم و اشخاص آن غیر از اول باشد اشكال ندارد .

مسأله 1405

كسی كه در نماز وسواس دارد و فقط در صورتیكه نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت می شود ، باید نماز را با جماعت بخواند .

مسأله 1406

اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند ، چون اطاعت پدر و مادر واجب است بنابر احتیاط واجب باید نماز را به جماعت بخواند وقصد استحباب نماید .

مسأله 1407

احتیاط واجب آن است كه نماز عید فطر و قربان را در زمان غیبت امام علیه السلام بقصد رجاء با جماعت بخوانند ونمازهای مستحبی را هم نمی شود به جماعت خواند ، مگر نماز استسقاء كه برای آمدن باران می خوانند .

مسأله 1408

موقعی كه امام جماعت نماز یومیه می خواند ، هر كدام از نمازهای یومیه را میشود باو اقتدا كرد ولی اگر نماز یومیه‌اش را احتیاطا دوباره میخواند فقط در صورتی كه مأموم احتیاطش با امام یكی باشد میتواند باو اقتدا كند .

مسأله 1409

اگر امام جماعت قضای نماز یومیه خود را میخواند میشود به او اقتدا كرد ، ولی اگر نمازش را احتیاطا قضا میكند ، یا قضای نماز كس دیگر را میخواند ، اگر چه برای آن پول نگرفته باشد ، اقتدای باو اشكال دارد مگر انسان بداند كه از آن كس كه برای او قضا میخواند نماز فوت شده كه در این صورت اقتدای باو اشكال ندارد .

مسأله 1410

اگر انسان نداند نمازی را كه امام میخواند نماز واجب یومیه است یا نماز مستحب ، نمیتواند به او اقتدا كند .

مسأله 1411

اگر امام در محراب باشد و كسی پشت سر او اقتدا نكرده باشد كسانی كه دو طرف محراب ایستاده‌اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمیبینند نمیتوانند اقتدا كنند ، بلكه اگر كسی هم پشت سر امام اقتدا كرده باشد ، اقتدا كردن كسانی كه دو طرف او ایستاده‌اند وبه واسطه دیوار محراب امام را نمیبینند اشكال دارد .

مسأله 1412

اگر به واسطه درازی صف اول ، كسانی كه دو طرف صف ایستاده‌اند امام را نبینند میتوانند اقتدا كنند . ونیز اگر به واسطه درازی یكی از صفهای دیگر كسانی كه دو طرف آن ایستاده‌اند ، صف جلوی خود را نبینند میتوانند اقتدا نمایند .

مسأله 1413

اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد ، كسی كه مقابل درب پشت صف ایستاده نمازش صحیح است و نیز نماز كسانی كه پشت سر او اقتدا میكنند صحیح میباشد ، ولی نماز كسانی كه دو طرف او ایستاده‌اند و صف جلو را نمیبینند اشكال دارد .

مسأله 1414

كسی كه پشت ستون ایستاده ، اگر از طرف راست یا چپ به واسطه مأموم دیگر بامام متصل نباشد ، نمیتواند اقتدا كند بلكه اگر از دو طرف هم متصل باشد ولی از جلو اتصال نداشته باشد و هیچ كدام از آنها بعض مأمومین صف قبل ولو یك نفر را نبیند جماعتش اشكال دارد .

مسأله 1415

جای ایستادن امام باید از جای مأموم بلند تر نباشد ولی اگر مكان امام مقدار خیلی كمی بلند تر باشد اشكال ندارد ، ونیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی كه بلند تر است بایستد در صورتیكه سراشیبی آن زیاد نباشد وطوری باشد كه به آن ، زمین مسطح بگویند مانعی ندارد .

مسأله 1416

اگر جای مأموم بلند تر از جای امام باشد در صورتیكه بلندی به مقدار متعارف زمان قدیم باشد مثل آن كه امام در صحن مسجد و مأموم در پشت بام بایستد اشكال ندارد ولیاگر مثل ساختمانهای چند طبقه این زمان باشد ، جماعت اشكال دارد .

مسأله 1417

اگر بین كسانی كه در یك صف ایستاده‌اند بچه ممیز یعنی بچه‌ای كه خوب و بد را میفهمد فاصله شود ، چنانچه ندانند نماز او باطل است میتوانند اقتدا كنند.

مسأله 1418

بعد از تكبیر امام اگر صف جلو آماده نماز و تكبیر گفتن آنان نزدیك باشد كسی كه در صف بعد ایستاده ، میتواند تكبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آنست كه صبر كند تا تكبیر صف جلو تمام شود .

مسأله 1419

اگر بداند نماز یك صف از صفهای جلو باطل است ، در صفهای بعد نمیتواند اقتدا كند ، ولی اگر نداند نماز آنان صحیح است یا نه ، میتواند اقتدا نماید .

مسأله 1420

هر گاه بداند نماز امام باطل است مثلا بداند امام وضو ندارد ، اگر چه خود امام ملتفت نباشد ، نمیتواند باو اقتدا كند .

مسأله 1421

اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده یا كافر بوده ، یا به جهتی نمازش باطل بوده ، مثلا بیوضو نماز خوانده ، نمازش صحیح است .

مسأله 1422

اگر در بین نماز شك كند كه اقتدا كرده یا نه ، چنانچه در حالی باشد كه وظیفه مأموم است مثلا به حمد و سوره امام گوش میدهد میتواند نماز را به جماعت تمام كند و اگر مشغول كاری باشد كه هم وظیفه امام و هم وظیفه مأموم است مثلا در ركوع یا سجده باشد ، باید نماز را به نیت فرادی تمام نماید .

مسأله 1423

انسان در بین نماز جماعت میتواند نیت فرادی كند .

مسأله 1424

اگر مأموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی كند لازم نیست حمد وسوره را بخواند ، ولی اگر پیش از